Tijdens het traject ontstond een nieuw platform: Associatie Bibliotheken Community in Suriname (ABCinSU). Het logo – een miereneter – symboliseert samenwerking en kracht.

Door: Maureen Yvel,
opleidingsmanager bij GO opleidingen

De groep cursisten op de trap van de Frater Lambertus Bibliotheek in Paramaribo.

EEN BLIJVEND NETWERK: ABCINSU
Tijdens het traject ontstond spontaan een nieuw platform: ABCinSU, een afkorting van Associatie Bibliotheken Community in Suriname. Het logo – een miereneter – symboliseert samenwerking en kracht. De slogan luidt: ‘Sabi Sani, na Wi Sani – kennis is van ons allen om te vinden, te verspreiden, te behouden en te creëren’. De missie van ABCinSU is helder: kennis delen, samenwerking bevorderen en gemeenschapsbetrokkenheid vergroten. Onder het motto ‘samen lezen, samen groeien’ willen de leden zich inzetten voor educatieve en culturele activiteiten.

Er ontstonden al mooie samenwerkingen:

● Fiti Fu Wini organiseerde samen met NAKS een boekpresentatie.

● Frater Lambertus Bibliotheek werkte samen met CCS Bibliotheek Saramacca aan ‘De Hobbelstoel’.

● Vrijwilligers wisselden van organisatie, zoals Monique Masé die actief werd bij Stibula.

● Bedrijven zoals NV Havenbeheer en Fernandes Group Social Foundation boden concrete steun aan.

Tjien-Fooh vatte het vooruitzicht mooi samen: ‘Laten we blijven bouwen aan gemeenschapsbibliotheken als bakens van leren, samenwerking en verbondenheid – plekken waar iedereen zich gezien en gehoord voelt.’

LEREN DOOR DOEN: UITDAGINGEN EN INZICHTEN
Zoals elk leerproces kende ook dit traject uitdagingen. Niet iedereen wist vooraf wat een community library precies inhoudt. Sommige deelnemers hadden geen ervaring in het bibliotheekwerk, wat zorgde voor verschillende verwachtingen en tempo’s.
Toch was de evaluatie positief en leerzaam.

Deelnemers gaven waardevolle tips:
● Meer voorbeelden uit de Surinaamse en regionale context.
● Extra lessen over het praktisch opzetten van een bibliotheek.
● Een informatiesessie vooraf om de doelgroep beter te selecteren.

Hun reacties spreken boekdelen:
● ‘Duidelijk en praktisch toepasbaar.’
● ‘Een leuke uitdaging die meer gemeenschappen moet bereiken.’
● ‘De werkbezoeken en interactie staan op nummer één.’
● ‘Bijzonder dat binnen vier dagen een echte connectie ontstond.’

EEN NIEUW BEGIN
Deelnemer en ceremoniemeester Ashutosh Ragoenath sloot de avond af met een inspirerende boodschap: ‘Vandaag sluiten we een traject af, maar dit is niet het einde. Het is het begin van een voortdurende reis waarin we blijven samenwerken aan de versterking van onze gemeenschappen.’ ●

LEREN VAN ELKAAR:
INSPIRATIEDAGEN EN CO-CREATIE
Het traject startte met inspiratiedagen waarop deelnemers elkaars organisaties bezochten – van Stichting Buurtwerk Latour (Stibula) tot Organisatie voor Gemeenschapswerk NAKS en de Frater Lambertus Bibliotheek. Ze wisselden ervaringen uit, gaven elkaar complimenten, deelden verbeterpunten en ontdekten hoe kleine veranderingen grote impact kunnen hebben. Ook leerden ze over internationale voorbeelden, zoals de ideeën van bibliotheekprofessor David Lankes en community library-pleitbezorger Nina Simon, maar ook over luisteren, omdenken en out-of-the-box werken. Nieuwe kennis opdoen, oude kennis afstoffen – daar ging het om. Want de wereld verandert. Dus blijf bij met kennis en sluit aan bij de behoeften van de maatschappij, zo luidde het advies.

VAN LEREN NAAR DOEN: PITCHES EN PRAKTIJK
Op 25 maart 2025 sloten de deelnemers het traject af met een bruisende slotbijeenkomst bij tv-station ABC Suriname. Tijdens korte pitches presenteerden ze hun community-initiatieven aan bedrijven, fondsen en publiek. Martin Loor van de Fernandes Group Social Foundation (van de frisdrankmaker Fernandes) was onder de indruk: ‘In een minuut wisten ze helder te vertellen wat hun organisatie doet én wat ze nodig hebben. Daar kan de politiek nog wat van leren!’ Naast de pitches was er een infomarkt waar deelnemers elkaar vonden voor samenwerking en nieuwe ideeën.

Twee GO 'information heroes'.

Doel van het traject: bibliotheken, archieven en culturele instellingen helpen om uit te groeien tot bruisende plekken waar leren, samenwerken en maatschappelijke betrokkenheid samenkomen. Rita Tjien-Fooh, directeur van het Nationaal Archief Suriname (NAS), ziet dit als een noodzakelijke omslag: ‘We moeten niet langer aanbodgericht denken, maar vraaggericht werken. De verandering begint bij de mensen zelf – de inwoners van buurten en wijken die de kracht hebben om hun omgeving positief te beïnvloeden.’ Suriname is een land met een sterke gemeenschapszin: ‘De banden binnen community’s zijn hier van nature krachtig. Als we die versterken bouwen we aan iets blijvends.’

VAN IDEE NAAR PRAKTIJK
Het initiatief voor het Community Librarian-opleidings- en ontwikkeltraject kwam van Tjien-Fooh, die Eric Kokke, directeur van GO opleidingen, benaderde voor samenwerking. GO verzorgt al jaren trainingen over Community Librarianship in Nederland en Vlaanderen.

In november 2024 ging het vier maanden durende traject van start met 21 deelnemers uit vijftien instellingen, waaronder bibliotheken, musea, religieuze en sociaal-culturele organisaties. De kern van het programma: leren inspelen op de behoeften van de eigen community. Deelnemers leerden hoe ze samen met buurtbewoners activiteiten kunnen ontwikkelen die écht aansluiten bij wat er leeft, met als uitgangspunten co-creatie en gezamenlijk succes.

‘Een gemeenschapsbibliotheek is veel meer dan een plek waar boeken worden uitgeleend. Het is een ruimte voor ontmoeting, kennisdeling, educatie en sociale ontwikkeling’, zegt nationaal archivaris Rita Tjien-Fooh. Met die visie werd in 2024 het Community Librarian-opleidings- en ontwikkeltraject in Suriname gestart.