EDUBADGE INFORMATIEVAARDIGHEDEN MARIE-LOUISE GOUDEAU E.A.
In de huidige informatiemaatschappij is kunnen omgaan met informatie van groot belang, en daarmee ook het bezitten van voldoende informatievaardigheden. Hoe mooi zou het zijn voor studenten (en voor werkgevers) als zij hiervoor badges kunnen behalen die de waarde van informatievaardigheden weerspiegelen? En dat over de grenzen van onderwijsinstellingen heen? Inkijkje in het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden.
Marie-Louise Goudeau
Educatiespecialist Universiteitsbibliotheek Utrecht
Harrie van der meer
Coördinator (Onderwijs)-trainingen Information & Digital Skills Hogeschool van Amsterdam
Brenda Lems
Adviseur digitale (open) leermaterialen Hogeschool Rotterdam
Maaike van Berlo
Informatiespecialist
Hotel & Facility Management BUas
Linda Hurkmans Informatiespecialist
Games, Media, Data Science & AI BUas
Informatievaardigheden Badge-programma bij BUas
Het Informatievaardigheden Badge-programma van Breda University of Applied Sciences (BUas) vertegenwoordigt een voorbeeld van best practices van de implementatie van instellingsoverstijgende edubadges. Als gespecialiseerde en internationaal erkende hogeschool biedt BUas programma’s aan op diverse terreinen, waaronder Toerisme, Leisure & Events, Hotel & Facility, Built Environment & Logistiek, Games, Media & Creative Business, en Data Science & AI.
Het initiatief begon met het identificeren van lacunes in de bestaande Toolbox Informatievaardigheden, met name met betrekking tot de Taxonomie Informatievaardigheid. Dit leidde tot het besluit om de koppeling tussen de toolbox en de instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden verder uit te werken – met een uitgebreidere en actuelere benadering van informatievaardigheden als doel.
VIJF BADGES EN EEN METABADGE
Een belangrijke mijlpaal in dit proces is de ontwikkeling van een herziene BUas leeruitkomstenmatrix. Hierbij zijn leeruitkomsten uit het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden aangevuld met interne leeruitkomsten. Vervolgens zijn hoofdonderwerpen op onderwerp en complexiteit gesorteerd. Op basis hiervan is het badgeprogramma gestructureerd en opgebouwd, resulterend in vijf badges en een metabadge. De studenten hebben hierbij de mogelijkheid om individuele badges te behalen en deel te nemen op vrijwillige basis.
HERIJKING TOOLBOX INFORMATIEVAARDIGHEDEN
De uitdaging van het toetsen van informatievaardigheden is aangepakt door nauwe samenwerking met het Examenbureau. Toetsvragen zijn uit een landelijke database geselecteerd, handmatig ingevoerd en aangevuld met zelfontwikkelde vragen, waarbij zorgvuldige aandacht is besteed aan differentiatie op basis- en gevorderdenniveau. De eerste vrijwillige toetsafname voor badge 1 vond als pilot plaats in februari 2024.
De volgende fase is het verkennen van de mogelijkheden voor integratie van het Informatievaardigheden Badge-programma in het curriculum en de promotie van het programma. Tevens wordt gestart met de ontwikkeling van de volgende badges. Het grootste voordeel van het ontwikkelen van het badgeprogramma met behulp van de resultaten van het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden zit tot nu toe in de herijking van de Toolbox Informatievaardigheden en het kunnen toetsen en waarderen van informatievaardigheden, aldus BUas. Voor meer informatie over het programma: zie de website van BUas Library.
Figuur 1: Visualisatie van de leerlijn Information Literacy.
Figuur 2: Consensus op het Miro board.
Ook aan de slag?
Om instellingsoverstijgende edubadges te implementeren heeft de werkgroep feedback en ervaringen nodig van hbo- en wo-instellingen. Wil je meewerken aan het optimaliseren van de leeruitkomstenmatrix zodat hierop kan worden voortgeborduurd voor implementatie van instellingsoverstijgende edubadges? Of wil je meedoen aan een vervolgproject? Vergelijk de leeruitkomstenmatrix met je informatievaardighedenonderwijs en geef je feedback of interesse door aan de werkgroep: information-literacy@shb-online.nl.
‘Hoe meer instellingen kunnen meedoen met de instellingsoverstijgende edubadges, hoe meer waarde de badges krijgen’
‘De waarde van de badges hangt samen met de manier waarop deze worden getoetst en de hoeveelheid instellingen die de badges uitgeven’
‘De doelgroep bestaat uit bachelorstudenten. Dit omdat zowel universiteiten als hogescholen bachelorstudenten hebben’
‘De instructies voor informatievaardigheden bestaan veelal uit one-shotsessies of zijn verstopt in het curriculum van de opleiding’
‘Studenten overschatten vaak hun eigen informatievaardigheid. Ze zijn daardoor weinig gemotiveerd om er meer over te leren’
‘In een snel veranderend informatielandschap worden vaardigheden om informatie te vinden, te beoordelen en te verwerken belangrijker dan ooit’
In een snel veranderend informatielandschap, waarin technologische ontwikkelingen als AI en een groeiende hoeveelheid (digitale) informatie een rol spelen, worden vaardigheden om informatie te vinden, te beoordelen en te verwerken belangrijker dan ooit. Voor burgers in een democratie zijn dergelijke vaardigheden essentieel, maar ook werkgevers zien ze als een belangrijke loopbaancompetentie. Het punt hierbij is alleen dat de informatievaardigheden van studenten momenteel niet zichtbaar zijn: niet voor de studenten zelf en ook niet voor hun potentiële, toekomstige werkgevers. Op het diploma staan wel de vakken die studenten hebben gehaald, maar niet de vaardigheden die ze bezitten. Het is dus van belang dat informatievaardigheden worden herkend en erkend.
De werkgroep UKB/SHB Information Literacy, waarin verschillende universiteitsbibliotheken en hogeschoolbibliotheken zijn vertegenwoordigd, heeft als doelstelling informatievaardigheden landelijk naar een hoger plan te tillen. Onlangs presenteerde ze de resultaten van haar project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden. Hierbij werkten verschillende instellingen uit het hoger onderwijs samen om informatievaardigheden te bevorderen en te erkennen met behulp van de eerste instellingsoverstijgende edubadges.
VERSTOPT IN HET CURRICULUM
Zoals al eerder geschetst zijn informatievaardigheden nu misschien nog wel belangrijker dan ooit. Helaas overschatten studenten vaak hun eigen informatievaardigheid. Ze zijn daardoor weinig gemotiveerd om er meer over te leren en denken dat ze niet meer instructie nodig hebben. Daarnaast is het informatievaardighedenonderwijs vaak niet duidelijk zichtbaar in het onderwijs. De instructies bestaan uit one-shotsessies of zijn verstopt in het curriculum van de opleiding. Meer herkenning en erkenning van wat informatievaardigheden zijn, in hoeverre je die zelf echt beheerst en wat de waarde ervan is, zijn hiervoor noodzakelijk.
ZICHTBAARHEID STUDENT EN WERKGEVER
Digitale badges, zoals microcredentials of edubadges, zijn visuele representaties van prestaties, vaardigheden of kennis. Anders dan traditionele diploma’s zijn badges modulair, direct zichtbaar en makkelijk deelbaar in het professionele netwerk. Dergelijke badges zouden de informatievaardigheden van studenten zichtbaarder kunnen maken. Dit kan ertoe leiden dat zij meer inzicht krijgen in het eigen leerproces: welke vaardigheden beheers ik al en wat moet ik nog leren? Daarnaast kunnen badges ervoor zorgen dat de competenties van studenten zichtbaarder worden voor hun toekomstige werkgevers, die informatievaardigheden als een belangrijke loopbaancompetentie zien. Als werkgevers veel waarde toekennen aan een informatievaardighedenbadge, kan dit studenten weer motiveren om hun informatievaardigheden te trainen en deze badge te behalen.
BEPERKT AANTAL BADGES WENSELIJK
Om te zorgen dat studenten en werkgevers het nut van zo’n badge inzien, is het belangrijk dat er niet te veel verschillende badges zijn. Bij een beperkt aantal badges is het voor de werkgever duidelijker om welke badge het gaat, waar die voor staat en wat de waarde ervan is. Dat maakt de komst van instellingsoverstijgende badges wenselijk, weet Harrie van der Meer, voorzitter van de UKB/SHB-werkgroep: ‘Instellingsoverstijgende badges zorgen ervoor dat er niet te veel badges zijn. Ze verhogen daarnaast de waarde van de badges en maken flexibel onderwijs mogelijk doordat studenten hun badges kunnen meenemen naar een andere instelling. Dit waren vanuit de werkgroep goede redenen om te starten met een project om te komen tot instellingsoverstijgende badges voor informatievaardigheden.’
EVIDENCE-BASED OP WEG
Brenda Lems, projectleider van het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden: ‘De eerste stap in het project was literatuuronderzoek doen naar badges en eerdere ervaringen met het uitgeven van badges voor informatievaardigheden.’ Uit dit literatuuronderzoek bleek dat er nog geen eerder initiatief is geweest om te komen tot een digitale badge die door meer dan één instelling wordt uitgegeven. Wel zijn er eerder badges voor informatievaardigheden in het hoger onderwijs opgesteld. Hieruit kwam naar voren dat het belangrijk is dat de badge waarde heeft en dat het duidelijk is waar deze voor staat. Dit laatste aspect was een van de eerste hobbels die de projectgroep moest nemen: consensus bereiken over waar de badge voor staat. ‘Dit is al lastig binnen één opleiding met meerdere docenten, laat staan voor een hele instelling of zelfs meerdere instellingen’, aldus Lems.
Gelukkig hadden andere bibliotheken al succes geboekt door aan de hand van een framework een badge-ecosysteem (de hoeveelheid badges en de structuur waarin die worden uitgegeven) en leeruitkomsten per badge te formuleren.
BACHELORSTUDENTEN ALS DOELGROEP
De volgende stap was het kiezen van een doelgroep. De keuze viel op bachelorstudenten. Dit omdat zowel universiteiten als hogescholen bachelorstudenten hebben en dat op (pre)masterniveau vaak veel meer diversiteit in specifieke informatievaardigheden (nodig) is. Als framework werd gekozen voor de Taxonomie Informatievaardigheid, die ook voor het delen van onderwijsmateriaal voor informatievaardigheden wordt gebruikt. Hierin worden verschillende frameworks voor informatievaardigheden met elkaar verbonden en duidelijke definities over de diverse onderdelen van informatievaardigheden gegeven. Bovendien passen verschillende instellingen de taxonomie al toe.
De indeling van de hoeveelheid badges en de verschillende niveaus baseerde de projectgroep op het Dreyfus model of skill acquisition en de Taxonomie van Bloom. Ze kwam daarmee tot een badge voor beginners (badge 1) voor degenen die kunnen aantonen dat ze de basisconcepten beheersen en onder begeleiding informatievaardigheden kunnen uitvoeren, terwijl een gevorderde (badge 3) met behulp van diens kennis en vaardigheden zelfstandig informatie kan zoeken, verwerken en presenteren.
LEERUITKOMSTENMATRIX
Vervolgens werden alle leerdoelen van de instellingen verzameld om deze in te delen binnen het badgeframework (zie figuur 1: visualisatie van de leerlijn Information Literacy). ‘In eerste instantie bestond dit uit een grote, onoverzichtelijke verzameling van leerdoelen en leeruitkomsten,’ vertelt Lems, ‘maar door deze als projectgroep te categoriseren, te sorteren en te bespreken ontstond een gezamenlijk idee over belangrijke leeruitkomsten op het gebied van informatievaardigheden.’
Nadat alle leerdoelen waren ingedeeld binnen het framework, werden per onderdeel de instellingsoverstijgende leeruitkomsten gedefinieerd. En na een feedbackronde van niet-deelnemende instellingen ontstond een leeruitkomstenmatrix voor de verschillende badges. Het resultaat, de instellingsoverstijgende leeruitkomstenmatrix, kan elke onderwijsinstelling gebruiken om binnen haar gelederen de instellingsoverstijgende edubadges te gaan uitgeven.
DE VOLGENDE STAPPEN
De leeruitkomstenmatrix is een mooie tool om het informatievaardighedenonderwijs vorm te geven. De Breda University of Applied Sciences (BUas) experimenteerde al met deze matrix om edubadges voor informatievaardigheden te introduceren (zie kader BUas). Maaike van Berlo, een van de initiatiefnemers van het project bij BUas: ‘Een van de grootste voordelen van het aan de slag gaan met de leeruitkomstenmatrix, was dat we op basis daarvan lacunes konden vaststellen en dat daardoor ons informatievaardighedenonderwijs werd verrijkt.’ Lems voegt hieraan toe: ‘We zijn erg benieuwd in hoeverre instellingen de leeruitkomstenmatrix kunnen toepassen binnen hun instelling. De waarde van de badges hangt echter ook samen met de manier waarop deze worden getoetst en de hoeveelheid instellingen die de badges uitgeven. Hiermee is de leeruitkomstenmatrix slechts een begin van een succesvolle edubadge voor informatievaardigheden.’
In een vervolgtraject zijn daarom voor de werkgroep twee zaken van belang: hoe kunnen we zorgen dat de badges allemaal op een gelijkwaardige manier worden getoetst en hoe integreren we de edubadges binnen het curriculum van de diverse opleidingen bij de verschillende instellingen?
GELIJKWAARDIGE TOETSING
De toetsing is belangrijk voor de waarde van de badge omdat op deze manier de badge ergens voor staat. Als studenten weten dat alle badges dezelfde waarde hebben, zien ze er meer belang in om de badge te behalen. Bovendien zorgt gelijkwaardige toetsing ervoor dat de badge ook kan worden ingezet als studenten bij een andere instelling hun onderwijs vervolgen. Voor werkgevers betekent gelijke toetsing dat ze weten wat de kwaliteit van de badge is, ongeacht waar de student deze heeft behaald.
Het toetsen van leeruitkomsten op het gebied van informatievaardigheden is vooral voor de hogere ordes van Bloom, en dus voor de gevorderde badge, meer individueel en contextafhankelijk. Dit maakt opschaling van de gevorderde badge, op het hogere niveau, een uitdaging. Daarnaast moet voor toetsing op lagere niveaus worden gekeken naar hoe de toetsing op grote schaal kan plaatsvinden binnen de diverse software waarmee instellingen werken. Hierbij valt te denken aan toetssoftware, maar ook aan de integratie met het learning management system (LMS).
BREED GEDRAGEN
Het succes en de waarde van de badges hangen verder samen met hoe breed deze door de verschillende instellingen worden gedragen. Hoe meer instellingen meedoen, hoe groter de potentie van de badge. Hiervoor is het van belang dat instellingen de leeruitkomstenmatrix ook in de praktijk kunnen implementeren. De werkgroep verwacht in ieder geval dat alleen al het gesprek over de leeruitkomstenmatrix binnen de instelling heel waardevol kan zijn voor de instelling zelf.
Pilots zoals die bij BUas plaatsvinden kunnen helpen inzicht te geven in de haalbaarheid van de leeruitkomstenmatrix en de manier om deze te toetsen. De projectgroep nodigt dan ook iedereen uit om binnen de eigen instelling te kijken hoe vorm te kunnen geven aan de edubadges. Daarnaast vraagt ze instellingen om feedback op de matrix en om mee te denken over de toetsing ervan. Hoe meer instellingen kunnen meedoen met de instellingsoverstijgende edubadges, hoe meer waarde de badges krijgen, en hoe informatievaardiger de toekomstige studenten zullen zijn. <
IP | vakblad voor informatieprofessionals | 03 / 2024
MARIE-LOUISE GOUDEAU E.A.
EDUBADGE INFORMATIEVAARDIGHEDEN
In de huidige informatiemaatschappij is kunnen omgaan met informatie van groot belang, en daarmee ook het bezitten van voldoende informatievaardigheden. Hoe mooi zou het zijn voor studenten (en voor werkgevers) als zij hiervoor badges kunnen behalen die de waarde van informatievaardigheden weerspiegelen? En dat over de grenzen van onderwijsinstellingen heen? Inkijkje in het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden.
Ook aan de slag?
Om instellingsoverstijgende edubadges te implementeren heeft de werkgroep feedback en ervaringen nodig van hbo- en wo-instellingen. Wil je meewerken aan het optimaliseren van de leeruitkomstenmatrix zodat hierop kan worden voortgeborduurd voor implementatie van instellingsoverstijgende edubadges? Of wil je meedoen aan een vervolgproject? Vergelijk de leeruitkomstenmatrix met je informatievaardighedenonderwijs en geef je feedback of interesse door aan de werkgroep: information-literacy@shb-online.nl.
Figuur 2: Consensus op het Miro board.
Figuur 1: Visualisatie van de leerlijn Information Literacy.
Informatievaardigheden Badge-programma bij BUas
Het Informatievaardigheden Badge-programma van Breda University of Applied Sciences (BUas) vertegenwoordigt een voorbeeld van best practices van de implementatie van instellingsoverstijgende edubadges. Als gespecialiseerde en internationaal erkende hogeschool biedt BUas programma’s aan op diverse terreinen, waaronder Toerisme, Leisure & Events, Hotel & Facility, Built Environment & Logistiek, Games, Media & Creative Business, en Data Science & AI.
Het initiatief begon met het identificeren van lacunes in de bestaande Toolbox Informatievaardigheden, met name met betrekking tot de Taxonomie Informatievaardigheid. Dit leidde tot het besluit om de koppeling tussen de toolbox en de instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden verder uit te werken – met een uitgebreidere en actuelere benadering van informatievaardigheden als doel.
VIJF BADGES EN EEN METABADGE
Een belangrijke mijlpaal in dit proces is de ontwikkeling van een herziene BUas leeruitkomstenmatrix. Hierbij zijn leeruitkomsten uit het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden aangevuld met interne leeruitkomsten. Vervolgens zijn hoofdonderwerpen op onderwerp en complexiteit gesorteerd. Op basis hiervan is het badgeprogramma gestructureerd en opgebouwd, resulterend in vijf badges en een metabadge. De studenten hebben hierbij de mogelijkheid om individuele badges te behalen en deel te nemen op vrijwillige basis.
HERIJKING TOOLBOX INFORMATIEVAARDIGHEDEN
De uitdaging van het toetsen van informatievaardigheden is aangepakt door nauwe samenwerking met het Examenbureau. Toetsvragen zijn uit een landelijke database geselecteerd, handmatig ingevoerd en aangevuld met zelfontwikkelde vragen, waarbij zorgvuldige aandacht is besteed aan differentiatie op basis- en gevorderdenniveau. De eerste vrijwillige toetsafname voor badge 1 vond als pilot plaats in februari 2024.
De volgende fase is het verkennen van de mogelijkheden voor integratie van het Informatievaardigheden Badge-programma in het curriculum en de promotie van het programma. Tevens wordt gestart met de ontwikkeling van de volgende badges. Het grootste voordeel van het ontwikkelen van het badgeprogramma met behulp van de resultaten van het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden zit tot nu toe in de herijking van de Toolbox Informatievaardigheden en het kunnen toetsen en waarderen van informatievaardigheden, aldus BUas. Voor meer informatie over het programma: zie de website van BUas Library.
In een snel veranderend informatielandschap, waarin technologische ontwikkelingen als AI en een groeiende hoeveelheid (digitale) informatie een rol spelen, worden vaardigheden om informatie te vinden, te beoordelen en te verwerken belangrijker dan ooit. Voor burgers in een democratie zijn dergelijke vaardigheden essentieel, maar ook werkgevers zien ze als een belangrijke loopbaancompetentie. Het punt hierbij is alleen dat de informatievaardigheden van studenten momenteel niet zichtbaar zijn: niet voor de studenten zelf en ook niet voor hun potentiële, toekomstige werkgevers. Op het diploma staan wel de vakken die studenten hebben gehaald, maar niet de vaardigheden die ze bezitten. Het is dus van belang dat informatievaardigheden worden herkend en erkend.
De werkgroep UKB/SHB Information Literacy, waarin verschillende universiteitsbibliotheken en hogeschoolbibliotheken zijn vertegenwoordigd, heeft als doelstelling informatievaardigheden landelijk naar een hoger plan te tillen. Onlangs presenteerde ze de resultaten van haar project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden. Hierbij werkten verschillende instellingen uit het hoger onderwijs samen om informatievaardigheden te bevorderen en te erkennen met behulp van de eerste instellingsoverstijgende edubadges.
VERSTOPT IN HET CURRICULUM
Zoals al eerder geschetst zijn informatievaardigheden nu misschien nog wel belangrijker dan ooit. Helaas overschatten studenten vaak hun eigen informatievaardigheid. Ze zijn daardoor weinig gemotiveerd om er meer over te leren en denken dat ze niet meer instructie nodig hebben. Daarnaast is het informatievaardighedenonderwijs vaak niet duidelijk zichtbaar in het onderwijs. De instructies bestaan uit one-shotsessies of zijn verstopt in het curriculum van de opleiding. Meer herkenning en erkenning van wat informatievaardigheden zijn, in hoeverre je die zelf echt beheerst en wat de waarde ervan is, zijn hiervoor noodzakelijk.
ZICHTBAARHEID STUDENT EN WERKGEVER
Digitale badges, zoals microcredentials of edubadges, zijn visuele representaties van prestaties, vaardigheden of kennis. Anders dan traditionele diploma’s zijn badges modulair, direct zichtbaar en makkelijk deelbaar in het professionele netwerk. Dergelijke badges zouden de informatievaardigheden van studenten zichtbaarder kunnen maken. Dit kan ertoe leiden dat zij meer inzicht krijgen in het eigen leerproces: welke vaardigheden beheers ik al en wat moet ik nog leren? Daarnaast kunnen badges ervoor zorgen dat de competenties van studenten zichtbaarder worden voor hun toekomstige werkgevers, die informatievaardigheden als een belangrijke loopbaancompetentie zien. Als werkgevers veel waarde toekennen aan een informatievaardighedenbadge, kan dit studenten weer motiveren om hun informatievaardigheden te trainen en deze badge te behalen.
BEPERKT AANTAL BADGES WENSELIJK
Om te zorgen dat studenten en werkgevers het nut van zo’n badge inzien, is het belangrijk dat er niet te veel verschillende badges zijn. Bij een beperkt aantal badges is het voor de werkgever duidelijker om welke badge het gaat, waar die voor staat en wat de waarde ervan is. Dat maakt de komst van instellingsoverstijgende badges wenselijk, weet Harrie van der Meer, voorzitter van de UKB/SHB-werkgroep: ‘Instellingsoverstijgende badges zorgen ervoor dat er niet te veel badges zijn. Ze verhogen daarnaast de waarde van de badges en maken flexibel onderwijs mogelijk doordat studenten hun badges kunnen meenemen naar een andere instelling. Dit waren vanuit de werkgroep goede redenen om te starten met een project om te komen tot instellingsoverstijgende badges voor informatievaardigheden.’
EVIDENCE-BASED OP WEG
Brenda Lems, projectleider van het project Instellingsoverstijgende edubadges voor informatievaardigheden: ‘De eerste stap in het project was literatuuronderzoek doen naar badges en eerdere ervaringen met het uitgeven van badges voor informatievaardigheden.’ Uit dit literatuuronderzoek bleek dat er nog geen eerder initiatief is geweest om te komen tot een digitale badge die door meer dan één instelling wordt uitgegeven. Wel zijn er eerder badges voor informatievaardigheden in het hoger onderwijs opgesteld. Hieruit kwam naar voren dat het belangrijk is dat de badge waarde heeft en dat het duidelijk is waar deze voor staat. Dit laatste aspect was een van de eerste hobbels die de projectgroep moest nemen: consensus bereiken over waar de badge voor staat. ‘Dit is al lastig binnen één opleiding met meerdere docenten, laat staan voor een hele instelling of zelfs meerdere instellingen’, aldus Lems.
Gelukkig hadden andere bibliotheken al succes geboekt door aan de hand van een framework een badge-ecosysteem (de hoeveelheid badges en de structuur waarin die worden uitgegeven) en leeruitkomsten per badge te formuleren.
BACHELORSTUDENTEN ALS DOELGROEP
De volgende stap was het kiezen van een doelgroep. De keuze viel op bachelorstudenten. Dit omdat zowel universiteiten als hogescholen bachelorstudenten hebben en dat op (pre)masterniveau vaak veel meer diversiteit in specifieke informatievaardigheden (nodig) is. Als framework werd gekozen voor de Taxonomie Informatievaardigheid, die ook voor het delen van onderwijsmateriaal voor informatievaardigheden wordt gebruikt. Hierin worden verschillende frameworks voor informatievaardigheden met elkaar verbonden en duidelijke definities over de diverse onderdelen van informatievaardigheden gegeven. Bovendien passen verschillende instellingen de taxonomie al toe.
De indeling van de hoeveelheid badges en de verschillende niveaus baseerde de projectgroep op het Dreyfus model of skill acquisition en de Taxonomie van Bloom. Ze kwam daarmee tot een badge voor beginners (badge 1) voor degenen die kunnen aantonen dat ze de basisconcepten beheersen en onder begeleiding informatievaardigheden kunnen uitvoeren, terwijl een gevorderde (badge 3) met behulp van diens kennis en vaardigheden zelfstandig informatie kan zoeken, verwerken en presenteren.
LEERUITKOMSTENMATRIX
Vervolgens werden alle leerdoelen van de instellingen verzameld om deze in te delen binnen het badgeframework (zie figuur 1: visualisatie van de leerlijn Information Literacy). ‘In eerste instantie bestond dit uit een grote, onoverzichtelijke verzameling van leerdoelen en leeruitkomsten,’ vertelt Lems, ‘maar door deze als projectgroep te categoriseren, te sorteren en te bespreken ontstond een gezamenlijk idee over belangrijke leeruitkomsten op het gebied van informatievaardigheden.’
Nadat alle leerdoelen waren ingedeeld binnen het framework, werden per onderdeel de instellingsoverstijgende leeruitkomsten gedefinieerd. En na een feedbackronde van niet-deelnemende instellingen ontstond een leeruitkomstenmatrix voor de verschillende badges. Het resultaat, de instellingsoverstijgende leeruitkomstenmatrix, kan elke onderwijsinstelling gebruiken om binnen haar gelederen de instellingsoverstijgende edubadges te gaan uitgeven.
DE VOLGENDE STAPPEN
De leeruitkomstenmatrix is een mooie tool om het informatievaardighedenonderwijs vorm te geven. De Breda University of Applied Sciences (BUas) experimenteerde al met deze matrix om edubadges voor informatievaardigheden te introduceren (zie kader BUas). Maaike van Berlo, een van de initiatiefnemers van het project bij BUas: ‘Een van de grootste voordelen van het aan de slag gaan met de leeruitkomstenmatrix, was dat we op basis daarvan lacunes konden vaststellen en dat daardoor ons informatievaardighedenonderwijs werd verrijkt.’ Lems voegt hieraan toe: ‘We zijn erg benieuwd in hoeverre instellingen de leeruitkomstenmatrix kunnen toepassen binnen hun instelling. De waarde van de badges hangt echter ook samen met de manier waarop deze worden getoetst en de hoeveelheid instellingen die de badges uitgeven. Hiermee is de leeruitkomstenmatrix slechts een begin van een succesvolle edubadge voor informatievaardigheden.’
In een vervolgtraject zijn daarom voor de werkgroep twee zaken van belang: hoe kunnen we zorgen dat de badges allemaal op een gelijkwaardige manier worden getoetst en hoe integreren we de edubadges binnen het curriculum van de diverse opleidingen bij de verschillende instellingen?
GELIJKWAARDIGE TOETSING
De toetsing is belangrijk voor de waarde van de badge omdat op deze manier de badge ergens voor staat. Als studenten weten dat alle badges dezelfde waarde hebben, zien ze er meer belang in om de badge te behalen. Bovendien zorgt gelijkwaardige toetsing ervoor dat de badge ook kan worden ingezet als studenten bij een andere instelling hun onderwijs vervolgen. Voor werkgevers betekent gelijke toetsing dat ze weten wat de kwaliteit van de badge is, ongeacht waar de student deze heeft behaald.
Het toetsen van leeruitkomsten op het gebied van informatievaardigheden is vooral voor de hogere ordes van Bloom, en dus voor de gevorderde badge, meer individueel en contextafhankelijk. Dit maakt opschaling van de gevorderde badge, op het hogere niveau, een uitdaging. Daarnaast moet voor toetsing op lagere niveaus worden gekeken naar hoe de toetsing op grote schaal kan plaatsvinden binnen de diverse software waarmee instellingen werken. Hierbij valt te denken aan toetssoftware, maar ook aan de integratie met het learning management system (LMS).
BREED GEDRAGEN
Het succes en de waarde van de badges hangen verder samen met hoe breed deze door de verschillende instellingen worden gedragen. Hoe meer instellingen meedoen, hoe groter de potentie van de badge. Hiervoor is het van belang dat instellingen de leeruitkomstenmatrix ook in de praktijk kunnen implementeren. De werkgroep verwacht in ieder geval dat alleen al het gesprek over de leeruitkomstenmatrix binnen de instelling heel waardevol kan zijn voor de instelling zelf.
Pilots zoals die bij BUas plaatsvinden kunnen helpen inzicht te geven in de haalbaarheid van de leeruitkomstenmatrix en de manier om deze te toetsen. De projectgroep nodigt dan ook iedereen uit om binnen de eigen instelling te kijken hoe vorm te kunnen geven aan de edubadges. Daarnaast vraagt ze instellingen om feedback op de matrix en om mee te denken over de toetsing ervan. Hoe meer instellingen kunnen meedoen met de instellingsoverstijgende edubadges, hoe meer waarde de badges krijgen, en hoe informatievaardiger de toekomstige studenten zullen zijn. <
IP | vakblad voor informatieprofessionals | 03 / 2024